Cá bhfuil cearta na ndíbeartach?

international | rights, freedoms and repression | opinion/analysis Friday July 11, 2003 15:11 by Seán

Ní bheidh síochán sa Mheánoirthear gan cearta fillte na bPalaistíneach

Is iad na teifigh seo agus a sliocht siúd a chuimsíonn an fhadhb teifeach is mó agus is leanúnaí ar domhan, le breis agus 3.2 milliún cláraithe ag na Náisiúin Aontaithe agus, gan dabht, go leor eile nach bhfuil cláraithe ach a bhfuil cónaí orthu i dtíortha cóngarach dá mbaile.

Tá breis agus cúig mhilliúin de theifigh Phalaistíneacha ar fud na cruinne atá ag éalú ceart fillte ar a mbailte sa Phalaistín, de réir Al-Awda, an Chomhghuaillíocht don Cheart Fillte Palaistíneach sa Bhreatain.

Tá na teifigh Phalaistíneacha ríthábhachtach sa chothromóid um réiteach sa Phalaistín.

Ní ceart morálta amháin atá ann ach bunchloch dleathach, an Ceart Fillte.

Ar 11 Nollaig 1948, ghlac na Náisiúin Aontaithe le Rún 194. Deir Alt 11 den Rún:
“…ba chóir ligean do na teifigh atá ag iarraidh filleadh ar a mbailte agus cónaí go síochánta lena gcomharsana faoin dáta is inoibrithe… ba chóir cúiteamh a íoc leo siúd nach bhfuil fonn orthu filleadh.”

Tá sé de dhualgas dleathach agus morálta ag na Náisiúin Aonthaithe agus ar an Phobal Idirnáisiúnta féacháil chuige go réadaítear an Ceart Fillte seo.

Gach bliain, ó shin i leith, dearbhaíodh Rún 194 d’aon ghuth - seachas guth Iosrael agus na Stát Aontaithe, beagnach gach bliain.

Soiléirítear an Rún píosa níos mó ag Rún an Fheidhmeannas Ginéaralta an Náisiúin Aontaithe 3236, a dhéanann droimscríobh, i bhFo-Alt 2, ar
“…an ceart doshéanta ag na Palaistínigh filleadh ar a mbailte agus ar a maoin, óna raibh siad díláithrithe stoite, agus glaoitear orthu filleadh.”

Pointe is fiú a lua ná go raibh Rún Críochdheighilte na NA 181 agus teacht isteach Iosrael sna NA níos moille ag brath ar an choinníoll go nglacfadh Iosrael le Rúin na Náisiúin Aontaithe bainteach leo, Rún 194 san áireamh.

I rith agus tar éis bhunú stát Iosrael, cruthaíodh beagnach 800,000 teifeach Palaistíneach trí phróiseas a dtabharfaí ‘glanadh eitneach’ air sa lá atá inniu ann, de réir Al-Awda.

Is iad na teifigh seo agus a sliocht siúd a chuimsíonn an fhadhb teifeach is mó agus is leanúnaí ar domhan, le breis agus 3.2 milliún cláraithe ag na Náisiúin Aontaithe agus, gan dabht, go leor eile nach bhfuil cláraithe ach a bhfuil cónaí orthu i dtíortha cóngarach dá mbaile.

Má scrúdaíonn muid an próiseas is déanaí, an ‘Léarscáil Bhóthair’, tá le feiceáil go bhfuil fadhbanna bunúsacha roinnt leis. I dtús báire níl sé dírithe ar Rúin an Náisiún Aontaithe ach, go praiticiúil, ar ‘thoilteanas’ na Stát Aontaithe deireadh a chur leis an aighneas sa Mheánoirthear.

Ó tharla gur vótáil siad i gcoinne gach rún a cuireadh os comohair na Náisiún Aontaithe, maidir leis seo, ó bunaíodh an stát Iosraelach, is deacair a chreidiúint go gcuirfidh Geirge Bush is rialtas Mheiriceá brú ar na hIosraelaigh deireadh a chur le forghabháil na Palaistíne is na coilínigh Iosraelacha a tharraingt siar idtreo cruthú stáit Phalaistínigh a cheadú, gan fiú trácht ar Chearta Fillte na bPalaistíneach agus cúiteamh a íoc leo siúd nach bhfuil fonn orthu filleadh.

Tá fadhbanna bunúsacha ag roinnt le leagan amach an Léarscáil Bhóthair chomh maith.

Is féidir comparáidí a dhéanamh idir an próiseas is deanaí agus an próiseas síochána ar theip air sna 1990í nó fágann an dá cheann mórcheisteanna an aighnis gan réiteach: ardcheannas, stádas Iarúsailéim, lonnaíochtaí Iosraelacha agus Cearta Fillte do na ‘cúig mhilliún teifeach Palaistíneach’ (níl trácht ar chúiteamh dóibh siúd nach bhfuil fonn orthu filleadh sa Léarscáil Bhóthair), rud a chiallaíonn, má amharcaimid ar shampla na staire, tuilleadh éiginnteachta.

Os a choinne sin, ó tharla go bhfuil Bush i mbun feachtais toghchánaíochta cheana féin agus ag cur san áireamh an stocaireacht shaibhir shárfhorbartha Iosraelach sna Stáit Aontaithe, ní amháin gur cinnte go dteipfear ar an phróiseas nua seo, ach ní iontas ar bith é má chuirtear an locht as an teip ar na Palaistínigh nó bíodh geall go mbeidh go leor foréigin Phalaistínigh ann, cé nach ndéanfar comparáid idir seo agus gnáthfhoréigean meicnithe proifisiúnta na forghabhála Iosraelaí.

Ní féidir cearta doshéanta na dteifeach Palaistíneach a fhágáil i dtuilleamaí “comhráite” idir Iosrael agus an tÚdarás Palaistíneach.

De réir dlí idirnáisiúnta, bíonn aon comhaontú idir sealbhóir agus aon ghrúpa lonnaithe sna tailte forghafa ar neamhní má déantar díth ar chearta daonna sibhialtach, cearta fillte abhaile - cearta aisig san áireamh.

Agus é seo uilig ráite, níor chóir dúinn dearmad a dhéanamh choíche nach féidir le aon síocháin bhuanseasmhach maireachtáil gan teacht ar réiteach faoi shuíomh na dteifeach Palaistíneach, is cuma cén comhaontú a sínítear idir dhá pháirtí agus cos ar bolg á imirt ag an pháirtí láidir (an Iosrael) ar an pháirtí lag (an tÚdarás Palaistíneach